Mobbing Nedir?

Mobbing; işyerinde bir veya birden fazla kişinin, belirli bir kişiye yönelik sistematik ve sürekli olarak psikolojik taciz ve baskı uygulaması olarak tanımlanabilir. Mobbing, genellikle hiyerarşik yapının bir sonucu olarak ortaya çıkar ve işyerinde ciddi sorunlara yol açabilir.  Bu tür davranışlar, mağdurun iş performansını, psikolojik sağlığını ve genel yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler. 

Mobbing'in Tanımı ve Türleri

Mobbing bir çalışanın diğer çalışanlar veya yöneticiler tarafından sürekli olarak taciz edilmesi, dışlanması ve psikolojik olarak baskı altında tutulmasıdır. Bu tür davranışlar, mağdurun iş performansını ve psikolojisini olumsuz etkiler. Mobbing genellikle belirli bir süre boyunca sistematik olarak devam eder ve mağdurun işyerindeki konumunu zayıflatma amacı taşır.

Mobbing'in farklı türleri vardır. 

Dikey mobbing, genellikle üst düzey yöneticilerin alt düzey çalışanlara yönelik uyguladığı baskı ve tacizdir. Yatay mobbing ise, aynı seviyedeki çalışanlar arasında gerçekleşir ve çoğunlukla rekabet veya kıskançlık gibi nedenlere dayanabilir. Nadiren de olsa ters mobbing ile de karşılaşabiliriz. Bu mobbing türünde ise alt düzey çalışanlar, üst düzey yöneticilere yönelik baskı ve taciz uygular.

Bir diğer mobbing türü ise dışlama ve izole etme şeklinde kendisini gösterir. Bu tür mobbingde mağdur kişi işyerinde sosyal olarak izole edilir, toplantılara davet edilmez veya önemli bilgilerden mahrum bırakılır. Bu durum mağdurun işyerindeki etkinliğini ve motivasyonunu ciddi şekilde düşürerek mobbing’i amacına ulaştırır.

Son olarak sözlü ve fiziksel taciz de birer mobbing türüdür. Sözlü taciz sürekli eleştiri, alay etme veya küçük düşürme şeklinde olabilirken, fiziksel taciz daha nadir görülür ve genellikle itme, vurma ya da cinsel yaklaşım gibi fiziksel eylemleri içerir. Her iki durumda da mağdurun psikolojik sağlığı ciddi şekilde zarar görebilir. 

Fakat mahkemelerin fiziksel süreçleri mobbing kapsamında değerlendirme ihtimalinin düşük olduğunu da belirtmek gerekir. Böylesi bir olumsuzlukla karşılaşan kişiler için doğrudan bu fiilleri (cinsel taciz veya fiziksel şiddet) kapsayan bir dava açması önerilir.

Mobbing'in Belirtileri

Mobbing’e uğradığını anlamak, her zaman kolay olmayabilir. Mobbing’e maruz kalan kişilerde psikolojik ve fiziksel bazı belirtiler gözlenir. Bu belirtilerin başında endişe, kaygı, korku ve depresyon gibi duygusal belirtiler ile baş ağrısı, uyku bozukluğu ve mide problemleri gibi fiziksel belirtiler gelir.

İşyerinde sürekli stres altında hissediyor, iş arkadaşlarınız veya üst yönetimle ilişkilerde anlam veremediğiniz değişimler yaşıyor, iş performansınızda düşüklük gözlüyorsanız mobbing’e uğruyor olma ihtimaliniz oldukça yüksektir.

Mobbing'e Neden Olan Faktörler

Mobbing'e neden olan faktörlerin başında işyerindeki hiyerarşik yapı, rekabet ve kişisel çatışmalar gibi unsurlar gelir. Hiyerarşik yapının katı olduğu iş yerlerinde, üst düzey yöneticiler alt düzey çalışanlara yönelik baskı ve taciz uygulayabilir. Bu durum işyerindeki genel atmosferi olumsuz etkilediği gibi mobbing vakalarının artmasına da neden olur.

Özellikle performans odaklı iş yerlerinde, çalışanlar arasında rekabet artar ve bu durum mobbing vakalarına yol açabilir. Rekabetin yoğun olduğu ortamlarda, çalışanlar birbirlerine karşı daha acımasız olabilir ve bu durum mobbing'e zemin hazırlar.

Kişisel anlaşmazlıklar, kıskançlık ve düşmanlık gibi duygular, mobbing vakalarının artmasına neden olabilir. Bu tür çatışmalar, genellikle uzun süreli ve çözülmesi zor sorunlara yol açar.

Bütün bunların haricinde, yönetim tarzının da mobbing’e zemin hazırladığı durumları görebiliriz. Otoriter ve baskıcı yönetim tarzı, çalışanlar arasında gerginlik ve stres yaratmanın yanı sıra mobbing vakalarının artmasına da neden olabilir.

Mobbing'in Sonuçları

Bir işyerinde mobbing yaşanması, bireysel olarak sebep olduğu olumsuz durumların haricinde eğer birden çok kişinin dikkatini çekecek boyuta ulaştıysa ofis atmosferini de tamamen kötü etkileyecektir. Mobbing yapılan bir şirkette iş verimliliği düşer, çalışanların motivasyonları ise olumsuz yönde etkilenir.

Mobbing’in hukuki sonuçları da vardır. Mobbing mağdurları, işyerinde maruz kaldıkları taciz ve baskı nedeniyle hukuki yollara başvurabilir. Böyle bir durumda işyerindeki genel atmosfer daha da gergin hâle gelecektir. Bu aşamadan sonra mobbing, kaçınılmaz bir biçimde işyerinde ciddi sorunlara yol açabilir ve uzun vadeli etkiler yaratabilir.

Mobbing’in olumsuz etkilere neden olduğu en önemli konulardan birisi ise çalışan bağlılığıdır. Peki çalışan bağlılığı nedir? Bu konuda hazırladığımız içeriği okuyarak, detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.

Mobbing ile Mücadele

Mobbing ile mücadele hem bireysel hem de kurumsal düzeyde ele alınması gereken bir konudur. Bireysel olarak, mobbing mağdurları, yaşadıkları durumu açıkça ifade etmeli ve hem psikolojik hem de hukuki olarak gerekli destekleri aramalıdır. Mağdurlar, yaşadıkları durumu mümkünse belgelemeli ve gerektiğinde mutlaka hukuki yollara başvurmalıdır.

Kurumsal düzeyde ise, işyerinde mobbing'i önlemek için çeşitli politikalar ve prosedürler oluşturulmalıdır. Bu, mobbing'e karşı sıfır tolerans politikası benimsemek ve çalışanlara bu konuda eğitimler vermek gibi önlemleri içerebilir. Ayrıca, işyerinde mobbing vakalarını bildirmek için güvenli ve gizli bir mekanizma oluşturulmalıdır.

Mobbing ile mücadelede, yöneticilerin rolü de çok önemlidir. Yöneticiler, işyerinde adil ve şeffaf bir yönetim tarzı benimsemeli ve çalışanlar arasında eşitliği sağlamalıdır. Ayrıca, mobbing vakalarını ciddiye almalı ve gerekli önlemleri hızla uygulamalıdır. Bu, işyerindeki genel atmosferi olumlu yönde etkiler ve mobbing vakalarının azalmasına yardımcı olur.

Mobbing Davası

Mobbing davası, işyerinde maruz kalınan psikolojik taciz ve baskı nedeniyle başlatılan hukuki bir süreçtir. Bu tür davalar, mağdurun yaşadığı durumu belgeleyerek ve gerekli delilleri sunarak açılır. Mobbing davaları, genellikle uzun ve karmaşık bir süreçtir ve mağdurun hukuki destek alması önemlidir.

Mobbing davası açmak için, mağdurun yaşadığı durum detaylı bir şekilde belgelenmelidir. Yazılı belgeler, e-postalar, tanık ifadeleri ve diğer deliller bu belgeleme kapsamındadır. Mağdur, yaşadığı durumu açıkça ifade etmeli ve gerekli delilleri eksiksiz olarak sunmalıdır. Özellikle belgeler, davanın başarılı bir şekilde sonuçlanması için önemlidir.

Mobbing davalarında, mağdurun psikolojik durumu da önemli bir faktördür. Mağdur, varsa yaşadığı psikolojik rahatsızlıkları belgelemeli ve bu durumu mahkemeye sunmalıdır. 

Mobbing Davası Nasıl Açılır?

Mobbing için yürütülecek dava süreci, 6100 sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nda belirtilen hususlara uygun hazırlanmış bir dava dilekçesi ile görev – yetki sahibi mahkemeye başvurulmak kaydıyla başlatılabilir.

Yargıtay yerleşik uygulamaları uyarınca, mobbing sebepli davaların zaman aşımı süresi iki yıldır. Yani, mobbing kapsamındaki davranışlara karşı yargı yoluna gidecek çalışanların iki yıl içinde dava açması gerekir.

Ancak unutmayın ki bütün bu süreç için profesyonel bir hukuki destek almanız şarttır. Bireysel olarak başlatılan davalar ile konunun uzmanı bir avukat eşliğinde yürütülen süreçler kıyaslandığında; avukat ile yürütülen davaların başarı oranı kıyas götürmeyecek ölçüde yüksektir.

Gerekli Belgeler

Belgeler, bütün davalar için önemlidir ancak mobbing davalarında daha büyük bir önem kazanır. Çünkü herhangi bir ispat aracı sunulmadan açılan mobbing davalarının reddine karar verilme oranı çok ama çok yüksektir. Yaşanmış mobbing nedeniyle psikolojik sorunlar da söz konusu olabilir. İlgili sorunları kanıtlayan bütün belgeler de yargı sürecinde faydalı olacaktır.

Deliller

Mobbing davası için kullanılacak deliller; yazılı belgeler, e-postalar, tanık ifadeleri ve diğer belgeleri içerebilir. Mağdurun yaşadığı durumu belgelemek için kullanılan fotoğraflar ve videolar da bazı durumlarda delil olarak kabul edilebilir.  Deliller, mobbing davasında önemli bir rol oynar ve mağdurun haklarını korur.

Mobbing Tazminatı

Mobbing’e maruz kaldığını düşünen bir çalışan, iş sözleşmesini haklı nedene dayanarak feshetme ve bu fesihten doğan haklarını alma; Borçlar Kanunu ve Türk Medeni Kanunu’na göre tazminat isteme, şartlar uyduğu takdirde ayrımcılık tazminatı talep etme, mobbing yapan personeli ya da yöneticiyi dava edebilme ve manevi tazminat talebinde bulunma gibi hukuki haklara sahiptir.

Çalışan yaşam döngüsünün ön planda tutulduğu işletmelerde mobbing’e rastlamak bir yana, sağlıklı işleyen iş süreçleri söz konusudur. Çalışan yaşam döngüsü nedir, diye merak ediyorsanız bu konuda hazırladığımız içeriği okuyarak iş süreçlerinizi bu döngüye uygun hâle getirmek için ilk adımı şimdi atabilirsiniz.