SGDP & Sosyal Güvenlik Destek Primi Nedir?

Türkiye’de sosyal güvence sistemi, Sosyal Güvenlik Kurumu yani SGK tarafından yürütülür. SGK’ya bağlı her çalışanın sosyal haklardan yararlanması ve emekli olduğunda emekli maaşı alabilmesi için de bir teminat ödenmesi gerekir. Buna da sigorta primi denir. Peki, bir kişi emekli olup emekli maaşı alırken çalışırsa sigorta primi ödenir mi? Bu sorunun cevabını verebilmek için Sosyal Güvenlik Destek Primi, kısaca SGDP kavramını incelemek gerekli. 

SGDP nedir, incelemeye başlayalım.

Sosyal Güvenlik Destek Primi Ne Demek? 

İlk olarak “SGDP ne demek?” sorusunun cevabı ile bu kavramı daha yakından tanıyalım. Sigortalı çalışanlar; belirli prim gün sayısı, yaş ve süreyi doldurmaları halinde emekli olabilir. Sosyal güvence sistemi sayesinde de emekli olduktan sonra kişiler emekli maaşı alır. Ancak kişiler emekli olup emekli maaşı aldıktan sonra da çalışmaya devam edebilir. Böyle bir durumda kişilerin emeklilik aylığı kesilmeden çalışmalarını sürdürebilmeleri için de Sosyal Güvenlik Destek Primi ödenmesi gerekir. 

SGDP’yi en genel anlamı ile emekli çalışanlara yönelik SGK kesintisi olarak tanımlamak mümkün. Emeklilik ile ilgili şartları yerine getirip emekli maaşı alan kişilerin aldıkları bu maaş kesilmeden tekrar hizmet akdinde çalışmaları halinde işverenlerinden, kendi adlarına çalışmaları durumunda da kendilerinden Sosyal Güvenlik Destek Primi alınır. Kısacası Sosyal Güvenlik Destek Primi ödenerek emekli çalışanların hak kazandıkları emekli aylığı kesilmeden çalışmaları sağlanır.

Kimler SGDP kapsamındadır? 

Emekli çalışanların SGDP ödeyerek emekli aylıklarının kesilmemesi durumunu hem SGK’ya bağlı oldukları sigorta türüne hem de 2008 yılında 5510 sayılı Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yapılan değişikliğe göre değerlendirmek gerekir. Çünkü kanunda yapılan bu düzenleme ile 2008 öncesi sigortalı olanlar ile 2008 sonrası sigortalı olanların SGDP ödeyerek emekli maaşlarının kesilip kesilmeme durumları farklılık gösterir. 

2008 öncesi 4A ve 4B sigortalı olanlar SGDP ödeyerek emekli maaşı kesilmeden çalışabilir. Ancak 4C sigorta kapsamında çalışanlar için böyle bir durum söz konusu değildir. 4C sigortalı olarak çalışmaları halinde emekli çalışanların emekli maaşı kesilir.  

2008 yılında yapılan değişiklikle SGDP ile çalışma durumu daha kısıtlı hale getirilmiştir. Şöyle ki 2008 sonrası sigortalı olanların tarımsal faaliyetlerde kendi adlarına ve hesaplarına bağımsız çalışanlar hariç olmak üzere 4A ve 4B sigorta kapsamında yeniden çalışmaya başlayan emekli çalışanların emekli maaşı kesilir. 4C sigortalılar için emekli maaşı kesilme durumu, 2008 sonrasında da geçerlidir.  

Kısacası SGDP ile çalışmak için kişilerin emekli oldukları tarih değil, sigortalı oldukları tarih ve sigorta türleri önemlidir. Çünkü bu sayede Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek emekli maaşının kesilip kesilmemesi durumu netlik kazanır.

Sosyal Güvenlik Destek Primi Oranı

SGDP kapsamından da anlaşılacağı gibi bir emekli çalışan, eğer 2008 yılından önce sigortalı olduysa maaşından Sosyal Güvenlik Destek Primi kesintisi yapılarak emekli aylığı kesilmeden çalışabilir. “Peki, SGDP kesintisi ne kadar olur?” diye merak ediyorsanız bunun için güncel oranları bilmeniz gerek. 

Emekli olduktan sonra sigortalı çalışan bir işçinin maaşından toplam %32 oranında SGDP kesintisi yapılır. Bu toplam oranın içinde ise işveren payı, işçi payı ve kısa vadeli sigorta kolları olarak bilinen iş kazası ve hastalık primi bulunur. 

Buna göre emekli bir çalışanın maaşı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken prim oranlarını şu şekilde göstermek mümkün: 

Eğer emekli çalışan, bir işveren bünyesinde yani 4A sigorta kapsamında çalışıyorsa bu primi işverenin ödemesi gerekir. Ancak emekli çalışan, 4B sigorta kapsamında kendi işini yapıyorsa %32’lik SGDP primini kendisi ödemelidir. 

SGDP Hesaplama Nasıl Yapılır?

Gördüğünüz gibi bir emekli çalışanın işverene maliyetini hesaplamak istiyorsanız SGDP oranını dikkate almanız şart. Prim oranına göre çalışanın maaşından yapılacak SGDP kesintisi hesaplanabilir. Ancak tabii ki SGDP kapsamında ödenmesi gereken tutar, çalışanın maaşına göre farklılık gösterir. 

Örneğin ocak ayında asgari ücretle işe başlayan bir emekli çalışan için ücret ve SGDP primi şu şekilde çıkarılabilir: 

SGDP hem emekli çalışanlar hem de bünyesinde emekli birini çalıştıran işverenler için oldukça önemli. Çünkü bir emekli çalışanın ücretini ve işverene maliyetini hesaplamak için çalışanın SGDP ile çalışma durumunu belirlemek ve buna göre ücret detaylarını hesaplamak gerekli. 

Emekli çalışanlar hakkında daha detaylı bilgi almak ve emekli çalışanın ücret hesabını yaparken dikkat edilmesi gereken diğer unsurları öğrenmek için “Emekli Çalışanın İşverene Maliyeti Nedir?” yazımızı okuyabilirsiniz.