İskonto Nedir?

İşletmeler, belirli durumlarda satışlarını artırmak veya müşteri sadakati sağlamak amacıyla iskonto uygulayabilirler. Bu nedenle tıpkı “Proforma fatura nedir?” sorusu gibi “İskonto nedir?” sorusu da aslında ticaret ve finans dünyasında oldukça önemli bir yer tutar. Genellikle ticari işlemler ve ticaret sözleşmeleri sırasında karşılaşılan bu terim hem satıcılar hem de alıcılar için çeşitli avantajlar sağlar. Peki; iskonto nedir, iskonto nasıl hesaplanır ve farklı iskonto türleri nelerdir?

İskonto Ne Demek?

“İskonto ne demek?” sorusu aslında pek çok ticari işlemin temeline dayanır ve anlaşılması oldukça önemlidir. İskonto, bir malın veya hizmetin belirli bir tarihteki normal fiyatından yapılan indirimdir. Yani iskonto, Türkçe karşılığı ile indirim anlamına gelir; ancak bazı farklarla. Satıcılar; ödeme koşulları, alım miktarı ya da ödeme süresi gibi faktörlere bağlı olarak iskonto uygular. İskonto kelimesinin tam karşılığı, herhangi bir ürün ya da hizmetin satış fiyatından yapılan azalma olarak düşünülebilir. Bu da alıcıyı teşvik etmek ve daha fazla satış yapmak amacıyla sıkça kullanılan bir ticari araç olmasını sağlar. 

İskonto, ticaretin hemen her alanında görülür ve işletmelerin fiyat esnekliği sağlamak için başvurdukları en yaygın yöntemlerden biridir. Bir ürünün fiyatı üzerinde yapılan iskonto, tüketiciyi o ürün ya da hizmeti satın almaya yönlendiren önemli bir faktör olabilir. Dolayısıyla hem satıcılar hem de alıcılar açısından faydalıdır. 

Bu konunun yanı sıra geriye dönük işlem yapmaya dair bilgi almak isteyenler için de “Geriye dönük fatura kesilir mi?” yazımızı öneririz.

İskonto Türleri Nelerdir?

İskonto türleri, kullanılan oranlar ve ödeme koşullarına göre farklılık gösterir. İskontonun ne zaman ve nasıl uygulanacağı, her tür için değişiklik gösterir. Ticaret dünyasında en çok karşılaşılan iskonto türleri şunlardır:

Ticari İskonto

Ticari iskonto, perakendeci veya toptancılara liste fiyatı üzerinden yapılan indirimi nitelendiren iskonto türüdür. Dağıtım kanallarında hareketlilik gerçekleştirmek amacıyla yapılır.

Peşin Ödeme İskontosu

Peşin ödeme iskontosu veya bilinen diğer adıyla nakit iskonto, ödemenin belli bir süre içinde yapılması amacıyla uygulanır. Alıcının ödeme tutarını peşin olarak yapması durumunda avantajlı fiyattan edinim sağlamasını hedefler. Bu iskonto genellikle işletmelerin nakit akışlarını iyileştirmek amacıyla kullanılır. Peşin ödeme iskontosu hem alıcıya finansal fayda sağlar hem de satıcıya hızlı nakit akışı elde etme avantajı sunar.

Miktar İskontosu

Miktar iskontosu, bir alıcının belirli bir miktarda ürün alması durumunda uygulanan iskonto türüdür. Bu tür iskonto, genellikle büyük alımlarda uygulanır ve alıcıları daha fazla satın almaya teşvik eder. Miktar iskontosu, işletmelerin stoklarını hızlı bir şekilde eritmelerine de yardımcı olabilir.

Erken Ödeme İskontosu

Erken ödeme iskontosu, alıcının ödeme süresi dolmadan önce ödeme yapması durumunda uygulanan iskonto türüdür. Bu iskonto, ödeme süresi yaklaşan alacakların tahsilini hızlandırmayı amaçlar. Hem alıcılar hem de satıcılar açısından avantajlıdır, çünkü satıcı erken ödeme alırken alıcı da daha düşük bir bedelle borcunu kapatma fırsatı yakalar.

İskonto Nasıl Hesaplanır?

Alışverişlerde sıkça karşılaşılan iskonto hesabının nasıl yapıldığını anlamak, tüketici için de satıcı için de önemli bir detaydır. Bu işlemi formülize ederek daha iyi anlaşılmasını sağlayabiliriz.

Basit İskonto Hesaplama Formülü

İskonto hesaplama formülü için liste fiyatından satış fiyatı çıkarılır, iskonto yüzdesi ise indirimin liste fiyatına olan oranıyla elde edilir. Yani iskonto hesaplanırken öncelikle indirim yüzdesini liste fiyatıyla çarpmalı, ardından bu miktarı liste fiyatından çıkararak satış fiyatını bulmalısınız.

Bunun için iki temel formüle başvurabiliriz:

• İskonto = Liste Fiyatı x İskonto Yüzdesi
• Satış Fiyatı = Liste Fiyatı – İskonto

Çoklu İskonto Hesaplama

Çoklu iskonto hesabı yapmak için başvurulacak formül şu şekildedir:

• İskontolu Tutar = Ana Fiyat x (1 – (1. İndirim / 100)) x (1 – (2. İndirim / 100))

Dolayısıyla ilk indirim ve ikinci indirim oranlarıyla ana fiyatı bu formülde yerine yazarak iki indirimin uygulanmasının ardından karşımıza çıkacak nihai tutarı bulabiliriz.

İskonto Oranı Hesaplama

İskonto oranı hesaplamak da en az çoklu iskonto hesabı kadar kolaydır, çünkü formüller birbirine fazlasıyla benzer.

• İskonto Oranı = 100 – (1 – (İndirim / 100)) 

Bu formülle iskonto oranını bulabilirsiniz. Çoklu iskonto söz konusuysa da çoklu iskonto hesabı mantığıyla formülü genişletebilirsiniz. 

• Toplam İskonto Oranı = 100 – (1 – (1. İndirim / 100)) x (1 – (2. İndirim / 100))

Şimdi, basit bir örnekle bu formülleri uygulayalım.

İskonto Hesaplama Örnekleri

Değeri 25.000 TL tutarında bir dizüstü bilgisayara ilk olarak %20 indirim uygulanıyor. Ardından kasada %10 indirim daha uygulanıyor. Bu iki indirimin ardından indirimli fiyat nasıl hesaplanır?

25.000 TL tutarından ilk yapılan indirimi %20.

25.000 x (20 / 100) = 5.000

Dolayısıyla ürünün indirimli fiyatı 20.000

Kasada bu fiyat üzerine %10 daha indirim uygulanıyor.

20.000 x (10 / 100) = 2.000

20.000 TL’den, ikinci indirim olan 2.000 TL’yi de çıkardığımızda iki indirim de uygulandıktan sonraki nihai fiyat olan 18.000 TL karşımıza çıkar.

İskonto Oranı Nedir?

“İskonto oranı nedir?” sorusu, iskonto hesaplamanın temelini oluşturur ve doğru bir şekilde hesaplanması, işletmelerin kârlılığını etkileyebilir. İskonto oranı, uygulanan indirimin orijinal fiyatın ne kadarına denk geldiğini gösteren yüzdelik dilimdir. Bu oran, işletmelerin pazarlama stratejilerinde ve finansal planlamalarında önemli bir yer tutar. 

İskonto Neden Yapılır?

İskonto uygulamanın pek çok nedeni vardır. Her şeyden önce hem işletmeler hem de müşteriler için birçok avantaj sağlar. İskonto; satıcıların stoklarını eritmelerine, nakit akışlarını hızlandırmalarına ve müşteri bağlılığı sağlamalarına yardımcı olur. Müşteriler için ise daha düşük fiyatlarla kaliteli ürünler almalarını sağlayarak alışverişi cazip hale getirmesini öncelikli faydalar arasında sayabiliriz.

İskonto Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

İskonto oranı nasıl bulunur?

İskonto oranı, ürünün fiyatı ile uygulanan indirim arasındaki farkın orijinal fiyattan yüzdesi alınarak hesaplanır.

Net tutar üzerinden iskonto nasıl hesaplanır?

Net tutar üzerinden iskonto hesaplanırken vergi ve diğer ek masraflar çıkarıldıktan sonra iskonto oranı uygulanır.

Brüt tutar üzerinden iskonto nasıl hesaplanır?

Brüt tutar üzerinden iskonto hesaplanırken tüm vergi ve ek masraflar dahil edilir.

İskonto ve indirim arasındaki fark nedir?

İskonto genellikle ödeme koşulları ve miktar gibi faktörlere bağlıyken indirim, satış fiyatından doğrudan yapılan bir indirimi ifade eder.

Faturada iskonto nasıl gösterilir?

Faturada iskonto, genellikle ayrı bir satırda belirtilir ve iskonto tutarı belirtilerek toplam tutardan düşülür.

Farklı iskonto türlerinin, işletmenin ihtiyaçlarına göre uyarlanabilir olması hiç şüphe yok ki satıcılar açısından ciddi bir esneklik sağlar. Doğru hesaplamalarla yapılan iskonto işlemleri ise satış ve pazarlamanın önemli bir faktörü olarak değerlendirilebilir. Yeni hamlelerin nasıl yapılabileceği veya satış konusunda yepyeni kampanyaların nasıl geliştirileceği gibi konular bu sayede açıklık kazanabilir.